İlk küznıñ 6
1919 s. Aqmescitte, Qırım, aktör, teatr rejissörı,
ressam Seythalil OSMANOV (06.09.1919–14.11.1994) doğdı.
Qırımtatar devlet drama teatriniñ solist-vokalcısı (1937), birinci rolüni (yaş Seyrannı) Şirvan-zadeniñ "Namus" pyesasında oynağan. Rejissör olaraq O.Korniyçuknıñ "Platon Kreçet", E. Kazakeviçniñ "Nayşla kosa na kamіn", Ya. Ğalannıñ "Pіd Zolotım Orlom" spektakllerini sanalaştırdı. Ekinci cian cenki vaqtında işğalde teatrde çalıştı, soñra bütün truppa erkânında Romaniyağa çıqarıldı. Bunıñ içün basqılarğa oğradı ve altı yıl sürgünlikte keçirdi. ŞSCB-niñ ressamlar birliginiñ azası (1962). Belli işleri: "1944 s. Quralaynıñ 19-ı saba" (1991); "Gece Gurzuf" (1984); "Şair E. Şemi-Zade portreti" (1980); "Vitrılo Qayası" (1993) ve digerleri. Eserler Qırımtatar medeniy-tarihiy miras müzeyi kollektsiyalarında, Aqmescitniñ, em de Tacikistan, Özbekistan, Ukrayina, Rusiye, Türkiyeniñ sanat galereyaları ve şahsiy kollektsiyalarında saqlana. Aqmescitte vefat etti.
1940 s. Qarabayda, Qırım, yazıcı Tair HALİLOV doğdı.
1944 s. qorantasınen beraber RSFSR-ge sürgün etildi. Eserleri 1981 s. başlap "Yıldız" mecmuasında basılmağa başladı. 1985 s. Tair Halilovnıñ on bir povest ve ikâyesi "Fesilgen qoqusı" cıyıntığına kirsetildi. 1990 s. Qırımğa qayttı. 1987 s. "Birinci qar" cıyıntığı çıqtı. Öz icadında bütün bir halqnıñ vatanından adaletsiz sürgün etilmesi ve ğurbette azap çekmesi mevzusını aydınlattı. Ukraina yazıcılar birliginiñ azası (1995).
2021 s. Aqmescitte jurnalist, qırımtatar halqı Meclisiniñ
birinci reis muavini Nariman Celâlov tutuldı.
2022 s. ilk küzniñ 21-nde işğal etilgen Qırımnıñ "Yuqarı mahkemesinde" Nariman Celâlov Aziz ve Asan Ahtemov ağa-qardaşları ile beraber "Anğaradaki gaz borusında diversiya davası" boyunca 17 yıl sert apis cezasına mahküm etildi. Apis müddetini Krasnoyarsk vilâyetiniñ Minusinsk vilâyetinde keçire. Bundan da ğayrı, o, 700 biñ ruble para cezasını tölemege mecbur oldı, ceza müddeti bitken soñ ise bir buçuq yılğa aqları sıñırlandı. Asan ve Aziz Ahtemovlar 15 ve 13 yıl sert rejimli koloniyalarğa mahküm etildi, 500 biñ ruble para cezasını aldılar ve bir yılğa azatlıqtan marum qaldılar. 2024 s. İlk yaz ayın 28-de esirlernıñ deñiştirilmesi neticesinde Nariman Celâlov Ukrayinağa qayttı.