Armannıñ 15
1500 s. Bağçasarayda aliy ruhaniy oquv yurtu —
Zıncırlı medreseniñ açıluvıdır.
İslâatçı han Mengli Geray meydanğa ketirgen medrese öz adını kiriş qapısı üstünde asılğan zıncırdan alğan edi. Bu qapıdan kirgen ya da medreseden çıqqan er kes, başını egip, bilgi ocağına öz ürmetini bildirmek kerek edi. Zıncırlı medrese XVI asırnıñ başından XX asırnıñ başına qadar çalıştı. Oquv 10 yıl devam ete edi. Talebeler imlâ, hat, esap, astronomiya, mantıq, felsefe, ritorika, şeriat ve ilâhiyet kibi fenlerni ögrene ediler. Mezunlar Qaire, İstanbul kibi şeerlerniñ aliy oquv yurtlarında ocalıq yaptı, Mekke, Medine ve Qüdüste qadılıq yaptılar. Zıncırlınıñ talebeleri sırasından çoq belli alim, felsefeci ve devlet erbapları çıqtı. Bağçasaraynıñ civarında yerleşken medrese — Ukrainada saqlanıp qalğan aliy oquv yurtu binalarınıñ eñ eskisidir. 2007 s. medreseniñ sovet devirinde hırpalanğan binası Türkiyeniñ akimiyeti yardımınen tamirlendi. Şimdiki zamanda yadikârlıq Bağçasaray tarihiy-medeniy qoruqnıñ terkibine kire.
1978 s. Qırımda, qırımtatarlarnı pasport rejimi
bozuluvı sebebinden sürgün etilüvi boyunca qararı qabul etildi.
SSSR Yuqarı Şurasınıñ "Qırım vilâyetinde pasport rejiminiñ küçleştirmesine binaen qoşma tedbirler aqqında" qararı yarımada topraqlarında qayd olunmağan qorantalarnı evlerinden resmiy tarzda quvulıp, sürgün etilmesini qanunlaştırdı. 1967–1978 ss. bu sebepten 300-den ziyade qırımtatarı mahküm etildi. Bazı qorantalarnı qırımdan bir qaç sefer sürgün ettiler ve evlerini yıqtılar.
1981 s. RSFSR, Sauk-Dere qasabasında, uquqqoruyıcı,
Qırımda siyasiy mahkeme işlerinen oğraşqan faal abulkatlardan biri,
bir sıra siyasiy mabüslerniñ qoruyıcısı,
"Front Line Defenders" Halqara uquqqoruyıcılıq mukâfatınıñ laureatı (2017)
Emil KURBEDİNOV doğdı.
2007 s. Qırımğa avdet oldı. 2014 s. Edem Smedlâyev ve Cemil Temişevnen birlikte "Krımskaya solidarnost" (Qırım birdemligi) cemaat areketini teşkil ettiler, adliyecilik işine Kurbedinov yolbaşçılıq yaptı. Eñ belli mahkemeler: Milliy Meclis başlıq muavini İlmi Ümerov; jurnalist, "Radio Svoboda" haber vastasınıñ müellifi Mikola Semena; "Hizb ut-Tahrir" işinen bağlı insanlarnıñ, esirlikke tüşken ukrayinalı deñizcilerniñ qorçalavı.