Крим під Російською окупацією 4003 день
Вся Україна у вогні 1078 день

Oraqnıñ 21

 

1865 s. Vilenskaya guberniyanıñ (zemaneviy Litvaniyanıñ topraqlarında) Kemeyşi köyünde,
arbiy hadim, doğma litva tatarlarından, birinci Qırım ülke ükümetiniñ Baş naziri (1918)
Süleyman (Matsey) SÜLKEVİÇ (20.07.1865–15.06.1920) doğdı.

1885 s. başlap arbiy hızmette. General-mayor (1901), general-leytenant (1915). Qıtay seferiniñ iştirâkçisi (1900–1901), Rus-yapon cenki ve Birinci cian cenkiniñ iştirâkçisi. Rus ordusınıñ terkibindeki Birinci müsülman atlılar korpusınıñ yolbaşçısı (1916–1918). Qırım ülke ükümetiniñ Baş naziri, tış işleri, içki işler, arbiy ve deñiz işleri boyunca naziri. Sülkeviç reberligindeki ükümet 1918 s. boş ay 15-ine qadar çalıştı, alman ordusı Qırımdan çıqqan soñ öz faâliyetini toqtatqan edi. 1918 s. ükümet devirilgeninen, ilk qış ayında, Azerbaycanğa köçti. Anda onı Arbiy hızmet ştabınıñ yolbaşçısı vazifesine tayinlediler. 1920 s. quralay ayında bolşevikler tarafından yaqalandı ve, iç bir mahkemesiz, qurşun cezasına oğratıldı.

 

1711 s. Prut özeni yalısında (zemaneviy Moldova topraqları)
Qırım hanı II Devlet Geray moskovalı çar I Petronı yengen edi.

Moskva çarlığı cenüpke çekilmesi qarşılıq ve cenk çıqardı. Prut özeninde, Devlet Geraynıñ reberliginde birleşken moskovalı ve moldovalı askerlerge qarşı, osmanlı ordusı ve yetmiş biñlik qırımtatar atlıları beraberlikte çıqtılar. Moskova ordusı büs-bütün alqağa alındı ve teslim oldı. I Pötrnı esirlikten osmanlı Baltacı Mehmed paşa qurtarğan edi. I Pötr Rusiye içün elverişsiz barışıqlıq añlaşmanı imzalamağa mecbur oldı. Bu añlaşmanıñ talapları boyunca moskovalılar özüniñ, Azaq deñizde turğan, gemilerini yaqıp taşlamağa ve yaqınlarda qurulğan qalelerini bozmağa söz berdiler.

 

1774 s. Küçük Qaynarcı barışıqlıq añlaşması imzalandı.

1774 s. oraq ayında, Dobrucanıñ Küçük Qaynarcı köyünde (zemaneviy Bulğaristannıñ topraqları), Osmanlı ve Rusiye imperatorlıqları arasında, 1768–1774 ss. devamında yüz bergen cenkni resmiy tarzda yekünlegen, barışıqlıq añlaşması imzalanğan edi. Añlaşma dört soy meselege emiyet berdi: cenkniñ toqtatıluvı ve eki tarafnıñ munasebetleri; Qırım hanlığınıñ meseleleri; sıñırlarda deñişmeler; Osmanlı imperatorlığında hristian ealisi olğan bazı regionlarnıñ statusı. Qoyulğan bir sıra şartlar cedvelinde, Qırım hanlığınıñ, şu cümleden onıñ qıta qısmında beş noğay qavmi yerleşken topraqlarınıñ em Osmanlı imperiyasından, em de Rusiyeden tolusınen mustaqil tanılması da bar edi.

 

1938 s., Qırımda, Ay-Vasil köyünde, el sanatı ustası, ressam,
grafik, dizayner Amet SEYİT-AMETOV doğdı.

Balalığı sürgünlikte, icrette keçti. SSSR Ressamlar Birliginiñ azası (1983) ve Ukrayina Ressamlar birliginiñ azasıdır (1995). Belli eserleri: "Bağçasaray. Eski-Yurt" (2015); "Baqırcı" (2001); "Hapsihor" (2003); "Ğurzuf" (2009) ve ilâhre. Eserleri Ukrayina, AQŞ, Turkiye, Almaniya, Poloniyadaki müzeyler ve şahsiy taqımlarda saqlanmaqtalar. Qırımda, Ulu-Çoqraq köyünde yaşay.