İlk yaznıñ 26

1925 s., Qırımda, Aqmescit şeerinde ülkeşınas, etnograf,
Ekinci cian cenkiniñ iştirakçısı, qırımtatar milliy areketiniñ iştirakçısı,
II– IV Qurultaylarınıñ vekili (1991–2007)
Refat KÜRTİYEV (26.06.1925–02.03.2012) dünyağa keldi.

1943 s. Ekinci cian cenkiniñ soñunace cebede olğan. Daa 1950–1960 ss. tarih ile meraqlanıp, qırımtatarlarınıñ keçmişini ögrene edi. Refat Kürtiyev qırımtatar tarihınıñ islamdan evelki deviri ayatını ve adet-ananelerini tedqiq etken alimlerden biri. "Kalendarnıye obrâdı krımskih tatar" ("Qırımtatarlarınıñ taqvim merasimleri"), "Krımskiye tatarı: etniçeskaya istoriya i traditsionnaya kultura" ("Qırımtatarları: etnik tarihı ve ananeviy medeniyeti"), "Oçerki istorii i kulturı krımskih tatar" ("Qırımtatarlarınıñ tarihı ve medeniyeti boyunca oçerkler"), "Deportatsiya" (3 kitap) ve il. 1985 s. Qırımğa qayttı. Milliy areketiniñ faal iştirakçısı, Meclis azası. Qırımnıñ efsaneleri, toponimikası, Qırım köyleriniñ farqları aqqında büyüktenbüyük vesiqalı miras qaldırdı. Saq rayonınıñ Tuzlı köyünde vefat etti.

1991 s. Aqmescit şeerinde qırımtatar halqınıñ ІІ Qurultayı açıldı.

SSSR territoriyasındaki qırımtatarlarınıñ er bir yaşağan yerinden vekiller saylanıldı. Qurultay başlanmasından evel mandat komissiyası 255 delegatnıñ vekâletini tasdıqladı. İlk yaz ayınıñ 28-nde Qurultay "Qırımtatar halqınıñ milliy suverenligi aqqında" beyannameni qabul etti. Şu program vesiqa — qırımtatarları özleriniñ milliy devlet tayinmesine taraf yolunı seçip alğanlarını bildire, qırım tamır halqınıñ Qırım topraqlarına, tabiiy servetlerine uquqları olğanı aqqında beyan ete. İlk yaz ayınıñ 30-nda, gizli rey berüvi esasında, qırımtatar halqınıñ yekâne yuqarı temsiliy organı — Meclis saylanıldı. Onıñ terkibine, Mustafa Cemilevniñ yolbaşçılığında, 33 şahıs kirdi. Qırımtatar milliy marşı ve bayrağı tasdıq etildi.

2010 s. — qırımtatar milliy bayrağınıñ Künü
Qırımtatar halqınıñ öz özüni idare etüv organlarınıñ qararınen qayd etile.

İlk olaraq qırımtatar milliy bayrağı kününi qayd etmekni Qırımtatar yaşlar merkezi teklif etti ve 2010 s. ilk yaz ayınıñ 26-nda Aqmescitte onı qayd etken edi. Qırımtatarlarınıñ milliy bayrağı — kök tüste tüzköşeli, yuqarı sol koşesinde sarı altın tüsünde taraq-tamğanıñ tasviri olğan bir sancaqtır. Bayraqnıñ tüsü temiz aydın semanı, tınç-muabetlikni, seadet, azatlıqnı ve halqnıñ birlik olğanını temsil ete. Altın tamğa ise — devlet üküminiñ timsali. Qırımtatarlarınıñ bayrağı nesiller bağını ve olarnıñ öz muqadderatını tayin etmek aqqı oğrunda küreşini da temsil ete.