Quralaynıñ 5
Hıdırlez
Qırımtatar ve diger türkiy halqlar tarafından
quralaynıñ ilk cuma kününde qayd etilgen baâr bayramıdır.
Bayram mürekkep olğan qırımtatar etnik tarihını aks ettire. "Hıdırlez" sözüniñ etimologiyası eki İslâm peyğamberi — Hıdır ve İlyasniñ adını öz içine alğan.
1937 s. Qırımda, Kezlev şeerinde şair, nesirci, terciman, bediiy muarrir
İsa ABDURAMAN (Abdurahmanov) doğdı.
SSSR YB (1979) ve Ukrayina Yazıcıları milliy birliginiñ azası (1997).
1944 s. quralay ayınıñ 18-inde qorantasınen beraber Özbekistanğa sürgün etildi. 1961 s. yazğan eserleri "Lenin bayrağı" gazetasında basılmağa başladı. "Gögercinler", "Çıraq" (ekisi de 1971), "Yürekteki qırtış" (1988) şiiriy cıyıntıqlarınıñ, "Baar» romanınıñ ve baş. müellifi. Müellifniñ ikayeleri ukrayin, eston, türk, tacik, rus tillerine tercime etildi. "Qoba" pyesası qırımtatar drama teatrınıñ sanasında oynaldı.
1997 s. Qırımğa qayttı, bediiy faaliyetini devam ettire.
1983 s. RSFSR-niñ Krasnodar şeerinde siyasiy ve devlet erbabı
Emine CAPAROVA doğdı.
Ukraina informsiyaseti naziriniñ müavini (2015-2016), Ukraina tış işleri naziriniñ birinci müavini (2020–2024). YNSKO işleri boyunca Ukraina Milliy eyetiniñ reisi.
1992 s. Qırım Yuqarı Şurası Qırımnıñ devlet mustaqilligi aqqındaki Aktnı ilan etti.
1992 s. quralay ayınıñ 5-inde Qırım Yuqarı Şurası Qırım Cumhuriyetiniñ devlet mustaqilligi aqqındaki Aktnı ilan etti, bir kün soñra yañı Anayasa qabul etildi. O, Qırım Cumhuriyetini Ukrayina terkibindeki demokratik devlet dep ilan etti. Qırımniñ ayrılmaz qısmı esaplanğan Aqyar ayrı stasusnen qayd etildi. Bunıñ kibi Qırım parlamentiniñ mustaqilligi ve prezident levazimi meydanğa ketirilgeni ilan etildi. Ancaq, mustaqil devlet ilan etilgen Qırım Cumhuriyeti bir kün bile yaşamadı, çünki bu vesiqa 1992 s. arman ayınıñ 2-sinde ötkerilmesi kerek olğan bütünqırım referendumında tasdiqlanğan soñ küçke kirecek edi. Amma quralay ayınıñ 21-inde Qırım Yuqarı Şurası devlet mustaqlligi aqqındaki Aktnı lâğu ete. Soñra ise Kiyevniñ basqısı altında bütünqırım referendumına müddetsiz moratoriy qoydı. Bu ve diger vesiqalar Ukrayina Anayasasından tış edi, bu sebepten 1995 s. saban ayında Ukrayina Yuqarı Şurası Qırım Yuqarı Şurasınıñ Anayasası areketini lâğu etti.
2000 s. Aqmescit şeerinde Merkeziy bazar qarşısındaki meydanğa
qırımtatar halqınıñ milliy qaramanı,
eki defa Sovetler Birliginiñ Qaramanı,
uçucı Amet-Han Sultan adı berildi.
Meydannıñ adı qırırmtatar faalleri ve cemaatçılıqnıñ teşebbüsinen deñiştirilgen edi.