Quralaynıñ 17

1904 s Qırımnıñ Bağatır köyünde çalğıcı, klarnetçi
Memet ABİBULLAYEV (17.05.1904– 08.08.1983) doğdı.

Zamandaşları onı meşur klarnetçi, muzıkalı improvizatsiynıñ eşsiz ustası ve halq avalarınıñ mütehassısı saya ediler. Sürgünlikte Özbekistanda yaşadı. "Haytarma" ansambli teşkil etilgende, onıñ orkestrine davet etildi, "Aşq ile yandım", "Çoban avası", "Yanğızlıq" kibi eski qırımtatar avalarını solo tarzında klarnette icra etti. 5 gramplastinka yazdırdı. Soñki plastinkası — "Qırımtatar halq avaları" (1971). Qırımda, Topçıköyde vefat etti.

1999 s. Qırımda uquq qoruyıcı, sovet dissidenti Pyotr Grigorenkoğa byust qoyuldı.

Aqmescitniñ merkeziy meydanında, aynı adnı taşığan kinoteatr qarşısında, qırımtatar halqı Meclisiniñ teşebbüsi ve Ukrayina Narodnıy Ruhınıñ qol tutuvınen sovet dissidentı, SSSR Silâlı Küçleriniñ general-mayorı, uquq qoruyıcı, Sovet rejimi devrinde qırımtatarlarnıñ tarihiy vatanı Qırımda yaşamaq aqqını qoruğan Ukrayina Helsinki gruppasınıñ teşkilâtçılarından biri Pyotr Grigorenkoğa (1907–1987) tunç byust qoyuldı.

2013 s. Aqmescitte "Haytarma" qırımtatar toluformatlı bediiy filminiñ taqdimnamesi olıp keçti.

Bu qırımtatarlarnıñ sürgün etilmesi aqqındaki ilk tarihiy bediiy film edi. Baş rölni recissör, prodüser, aktyor Ahtem Seitablayev icra etti. Film iş adamı L. İslâmovnıñ maddiy yardımınen çıqarıldı. Aqiqiy vaqialarğa esaslanğan film Ukrayinada birinci kere T. Şevçenko adına Simferopol kinoteatrında, qırımtatar halqınıñ sürgünlik qurbanlarına bağışlanğan Matem künü arfesinde kösterildi. 2013 s. quralay ayınıñ 18-den film prokatğa çıqarıldı.

2015 s. Hersonda, Ukrayinanıñ qıta qısmında ilk kere qırımtatar halqınıñ 1944 s.
Qırğınlıq qurbanları hatırası alleyasına temel qoyuldı.

Şeerniñ merkeziy, tarihiy qısmında, Perekop soqağında qırğınlıqnıñ 71 yıllığınıñ timsali olaraq 71 terek oturtıldı. Aktsiyada 300-den ziyade Hersonlılar iştirak etti. Vaqianıñ teşebbüsçisi ve teşkilâtçısı olaraq "Kureş" qırımtatar medeniy-sport merkezi iştirak etti.