Çiçeknıñ 30

1968 s. uquq qoruyıcı "Hronika tekuşçih sobıtiy" bülleteniniñ birinci sanı çıqtı.

1989 s., çeçek ayında teşebbüs gruppalarınıñ vekilleri Özbekistandaki Yañıyol şeerinde sabit azalığı, nizamnamesi ve aydın programması olğan Qırımtatar milliy areketi teşkilâtını (OKND) tesis ettiler. Başlığı olaraq Mustafa Cemilev saylandı.
Kommunizmge duşmanca baqqan OKND Ğarpnıñ destegini ala. OKND azaları Qırımdaki vaziyetni talil ete, qırımtatarlarnıñ aq-uquqlarını qorçalay, akimiyet provokatsiyalarınıñ ögüni ala, bazı yerlerde milletlerarası çatışmalarnıñ peyda oluv yolunı öz vaqtında kese edi. Amma esas meselerden biri — ğurbetlikten vatanğa qaytqanlarğa topraq ayırılması edi. Şimdiki Qurultay ve Meclis azalarınıñ çoqusı OKND-niñ sabıq azalarıdır.

1974 s., Rusiyede (RSFSR), Novosibirsk vilâyetinde ukrayinalı tarihçı,
yazıcı, TV alıp barıcısı, fotograf, poliglot
Öleksa GAYVORONSKİY (30.04.1974–27.09.2023) dünyağa keldi.
Qırım tarihınıñ büyük populârlaştırıcılarından biri. 

2003 s. Bağçasaray tarih-medeniyet qoruğınıñ direktor muavini. Bağçasaray sarayı Han qabristanındaki baş taşlarınıñ eñ tolu cedvelini yaptı. 
2000 s. başlap "Poluostrov" ve "Avdet" gazetalarında Qırım tarihına dair materiallarnı bastıra. ATR içün bir sıra "Öleksa Gayvoronskiy ile Qırım boyu kezintiler" programmalarnı azırladı. "Hanskaya Ukrayina" taqviminiñ müellifi (2016). "Krim. Realії" (2018) ve "Crimean Tatars" (2019) internet neşirlerinen işbirligi etti. "Radіo Svoboda"da Qırım hanlığınen Ukrayina arasındaki munasebetler aqqında bir sıra maqalelerniñ müellifi (2018–2020). "Hıdır dede"- ilk qırımtatar bala bediiy filminiñ, "Terciman" ve Çoban-zade aqqında "Yigitniñ yolu" filmleriniñ stsenariycisi edi. "Poveliteli dvuh materikov" ("Eki qıta ükümdarları") (eki cıltlı 2009, 2010 ss.), "Strana Krım" ("Qırım yurtu") (2017) ve diger tarihiy kitaplarnıñ müellifi. Bağçasarayda vefat etti.