Çiçeknıñ 10
1897 s., Qırımda, Bağçasaray şeerinde muallim, çalğıcı
Reşat REFATOV (10.04.1897–1938-cı s. soñra) doğdı.
Stalin repressiyalarınıñ qurbanı.
İlk tasilini babası, halq muallimi, Mamut Refatovnıñ mektebinde aldı. 1922–1923 ss. açlıq çekkenlerge yardım Komitetinde çalışa. Aqmescit ve Yalta pedagogika tehnikumlarında ders bere, Qırım radiokomitetinde çalışa. Qardaşı, Asan Refatov, (ileride bestekâr) ile birlikte Bağçasarayda nefesli orkestr teşkil ettiler. Onıñ reberligi altında "Qırımtatar talebe-yaşlar truppası" teşkil olundı. 1937 s., çeçek ayınıñ 7-nde, halq duşmanı sıfatında, 8 yıl müddetine islâh-emek lagerine mahküm etildi. Cezasını RSFSR-nıñ Arhangelsk vilâyetinde keçirdi. 1956 s. reabilitatsiya olundı.
1881 s. Qırımda, Kökköz köyünde şair, dramaturg, muallim
Üseyin Şamil TOQTARGAZI (10.04.1881–17.09.1913) dünyağa keldi.
1902–1904 ss. Qırım köylerinde mektepler aça. 1910 s. "Nale-i Qırım" şiirler cıyıntığını neşir ete. "Rahimsiz babalar" pyesanıñ (1906), "Yağmur duası" (1906) ikâyeniñ ve "Saadet adası" (1911) romannıñ müellifi olaraq belli. 1930-ncı senelerniñ soñlarında elyazmaları tapılğan eserleriniñ bir qısmı eki cılt şeklinde neşir olunacaq edi, lâkin oña Ekinci cian cenkiniñ başlanuvı keder etti, halqnıñ sürgün etilüvinden soñ ise eserler asıl da coyuldı. Mektep derslikleriniñ müellifi. Poloniya ve rus edebiyatınıñ bazı eserlerini qırımtatar tiline tercime etti. Muallimniñ böyle maarifçiliq faaliyeti yerli ükümdarlarına uyğun kelmey. 1913 s., ilk küz ayınıñ 17-de Qırımnıñ Harcibiye köyünde Toqtarğazı cail fanatikler elinden elâk oldı.
1883 s. "Terciman" gazetasınıñ ilk nushası qırımtatar ve rus tillerinde derc olunıp başladı.
Gazeta 1883–1918 ss. Bağçasarayda çıqa. Rus imperiyasındaki türk tilli ealiniñ matbuat organı ve türk dünyasınıñ lideri oldı. "Terciman" qırımtatarlarnıñ içtimaiy, medeniy ve siyasiy ayatınıñ aktual meselelerini açıqladı. Maqaleleriniñ çoqusı qırımtatar tilinde basılğanı gazetanıñ muarriri ve naşiri İ. Gasprinskiyge çar tsenzurasından qaçınmaq içün imkân yarata edi. Bir nushanıñ fiyatı 10 kapik edi. Başta 320 nusha basılğan aftalıqnıñ tirajı bir qaç yılnıñ içinde 20 biñge çıqtı. Ket-kete aftada bir kere çıqqan "Terciman" kündelik gazetasına çevirildi. Onı dünyanıñ 12 memleketinde: Romaniya, Frenkistan, İsviçre, Mısır, Bulğaristan, AQŞ, ve il. ala ediler. 1905 seneden "Terciman"ğa ilâve olaraq "Millet" gazeti, "Alem-i Nisvan", "Alem-i Subyan" mecmuaları ve mizahiy neşir çıqıp başlay. "Terciman"nıñ sayesinde oquyıcılar yaş qırımtatar yazıcılarnıñ, şairleriniñ ve siyasetçileriniñ adlarını bildiler.
1942 s., Qırımda, Büyük-As köyünde şair, terciman, publitsist, IV Qurultaynıñ vekili
Şakir SELIM (10.04.1942–18.11.2008) dünyağa keldi.
1944 s. qural ayı 18 künü qorantası ile Özbekistanğa sürgün etildi. 1971 s. — "Lenin bayrağı" gazetasınıñ mühbiri, regional qırımtatar radiosınıñ programm reberi. 1989 s., avdet olğan soñ, "Dostluq" gazetası muarriri muavini. 1992–2008 ss. qırımtatar yazıcılar Birliginiñ reisi. 1997 s. "Yıldız" edebiy mecmuasınıñ baş muarriri. "Aqbardaq" (1974), "Sevgi alevi" (1981) şiirler cıyıntıqlarınıñ, "Tüşünce" (1996), "Qırımname" (2006) şiir ve tercimeler cıyıntıqlarınıñ müellifi. "Qırımname"niñ ekinci tomı müellif vefat etken soñ çıqtı. T. Şevçenko, A. Mitskeviç, M. Karim ve digerleriniñ eserlerini qırımtatar tiline tercime etti. 2008 s. boş aynıñ 18 künü Aqmescit şeerinde ebediy köz yumdı.
Qırımtatar jurnalistikasınıñ künü.
2011 s. Bağçasarayda Qırımtatar kütleviy haber vastalarına bağışlanğan konferentsiyada qırımtatar jurnalistikasınıñ kününi qayd etmek qararı qabul etilgen edi. 1883 s., tamam bu künü "Terciman" gazetasınıñ ilk sanı çıqqan edi.