Kiçiknıñ 13
1937 s. Qırımda, Aqmescit şeerinde, grafik ressam Zaur İBRAGİMOV dünyağa keldi.
1944 s. mayıs 18-nde Özbekistanğa sürgün etildi. SSSR Ressamlar birligi (1980) ve Rusiye Ressamlar birliginiñ (1992) azası. Belli eserleri: "Çoban" ("Altay dağları" seriyasından, 1987), "1944, mayıs 18", "Anasınıñ yardımcılar" ("Balalıq hatıraları" seriyasından, 1997). 2022 s., Aqmescitteki Qırımtatar medeniy-tarihiy miras müzeyinde, Zaur İbragimovnıñ 70-ten ziyade eserleri ilki kere numayış etilgen edi. Ressam metstso-tinto, ofort, linogravüra kibi nadir tehnikalarda çalışa. Qırımğa qaytmadı. RFniñ Altay vilâyetiniñ Biysk şeerinde yaşay.
1916 s. Bağçasarayda Sayde ARİFOVA (13.02.1916–09.08.2007) dünyağa keldi.
O, Ekinci cian cenki zamanında, yeudi balalarını qurşun cezası ve sürgünlikten qurtarıp oldı.
Ekinci cian cenki devirinde, almanlarnıñ işğali altında olğan Bağçasarayda, bala bağçasınıñ müdiri vazifesinde çalışqan Sayde Arifova, öz canını telükege oğratqan tarzda, yeudi milletine ait 88 balanı qurşun cezasından ve sürgünge oğratılmaqtan qurtardı. O, şu balalarnıñ milletlerini qırımtatarlar dep köstermek içün, sahte vesiqalar, tıbbiy tezkereler yazdırmağa çare tapqan edi. Qırım natsistl işğalinden azat etilgen soñra, diger qırımtatarlarnen birge, yarımadadan Özbekistanğa sürgün olundı. Şu yeudi balaçıqlarını ise Sayde Arifova, İçki işler halq komissarlığı (NKVD) hadimlerine olarnıñ kerçek metrikalarını taqdim etip, yañı telükeden qorçaladı. Qırımğa 1990-ncı yıllarda avdet oldı. 2017 s. rejissör Ahtem Seytablayev, Sayde Arifovanıñ taqdiri esasında çıqarılğan, "Yabancınıñ duası" ("Чужа молитва") adlı bediy filmi numayış etti. Sayde Arifova Aqmescitte, 2007 s. arman ayı 9 künü, bu dünyanı terk etti.
1933 s. Toqluq köyünde şair, cemaat erbabı, qırımtatar milliy areketiniñ iştirakçisi
Refat ÇAYLAQ (13.02.1933–30.10.2021) doğdı.
1944 s. mayıs 18-nde Özbekistanğa sürgün etildi. Öz halqınıñ aq-uquqları tiklenmesi içün küreşken milliy areketke ta Taşkent gidromelioratsiya tehnikumınıñ talebesi olğan devirinde faal tarzda qoşuldı. 1954 s. Krasnodar vilâyetine köçti, mında öz cemaat işlerini devam ettirdi. 1994 s. Qırımğa avdet oldı. Qırımtatar halqınıñ II-nci (1991) ve III-nci (1996) Qurultaylarnıñ vekili oldı. Dört şiiriy cıyıntıqnıñ muellifi. Eserleriniñ esas mevzusı – Vatanğa asretliktir. Anneksiyağa olğan munasebetini "Yıldız" jurnalında ve "Qırım" gazetasında basılğan, "Milliy devlet olmagance", "Vaqıt keldi", "Miliy küreş", "Başımıznı egmedik", "Qorqqan olsaq" kibi şiirlerinde bildirdi. 2021 s. orta küz ayı 30 künü vefat etti.
2001 s. Qırım Muhtar Cumhuriyeti Nazirler Şurası "QMC-nde çeşit konfessiyalar arasındaki munasebetlerni
eyileştirüv ceetten bazı tedbirler keçirilmesi aqqında Qarar"ını tasdıqladı.
Resmiyce, bu qarar Qapsihor köyünde (Şimdi Sudaq rayonı, Morskoye k.) yüz bergen, diniy farqlılıqlar esasında olıp keçken, Moskvalı patriarhat vekilleri tarafından qozğalğan kerginlikni çezdi, dep esaplandı. Simferopol ve Qırım arhiyepiskopı Lazar, Milâdniñ 2000-yıllığı munasebetinen, eski qırımtatar mezarlığı olğan yerde, 10 metradan büyük bir haç tiklemege niyetlendi. 2001 s. qara qış 10 künü narazılıq bildirgen yerli eali şu haçnı yıqtırdılar. Kerginlikke Rusiye tarafdarı arbiyleşken küçler kiriştiler. Qırım akimiyeti kerginlikke diqqat ayırğandan soñ, ve mezkür Qarar qabul olunğandan soñra, kergin mesele çezildi.