İlk qışnıñ 30
1908 s. İstanbulda gençlerniñ Qırım Talebe Cemiyeti teşkil etildi.
Türkiyede resmiy status taşığan Cemiyet qurmaq teşebbüsçisi Numan Çelebicihan, Cafer Seydamet, Ablâkim İlmiy ve başqa talebeler olğan edi. Genç türkler areketi tesiri altında teşkil etilgen cemiyet Qırımnıñ kelecegi içün küreşmege, onı serbestlik yoluna çıqarmağa ant etken edi. Bu maqsat oğrunda siyasiy ve tarihiy maqaleler derc ettire, olarnı icretteki qırımtatar gençleri arasında darqata edi.
1934 s. Qırımda, Keriç şeerinde yazıcı, tedqiqatçı-alim, SSSR devriniñ siyasiy mabusı,
milliy areket veteranı, Moskvada yaşağan qırımtatarlar cemiyetiniñ teşkilâtçısı
Ernst (Erik) QUDUSOV (30.12.1934–15.10.2021) doğdı.
1958 s. Moskva universitetiniñ coğrafiya fakültetini bitirdi. Studentlikte dissidentler areketiniñ faal iştirakçisi edi. O devirde yaqalanmaqtan qurtulğan olsa da, soñra mahkeme qararına köre dört sene qattı rejim lagerinde apishanede bulundı. Quvğun Lev Gümilyovnı qorçalap yazğan ve "Yaş gvardiya" mecmuasınıñ muarririyetine yollağan maqalesi içün böyle cezalandırılğan edi.
Uquqqorçalayıcı faaliyetinen meşğül oldı, Avropa milliy azlıqlar federative birliginde (AMAFB) Qırımda yaşağan türkiy halqlarnıñ (qaraylar ve qırımtatarlar) daimiy vekili edi. Tedqiqatçı-alim, "Qışlamağa qalam", "Ağır mevsim", "İstek yasaqtan küçlü" kibi kitaplarnıñ müellifi. Moskvada vefat etti.
1962 s. Özbekistanda, Taşkent şeerinde aktyor, rejissyor ve stsenariyci
Bilâl BİLALOV doğdı.
1989 s. Qırımğa qayttı. Qırırmtatar muzıkalı-drama teatrında 1991 s. baş rejissyor, 1994 s. bediiy reber, 1998 s. direktor olıp çalıştı. 2018 s. yaz ayında Qırımtatar akademik muzıkalı-drama teatrı direktorı vazifesinden boşatıldı. B. Bilâlov işten çıqarılğan soñ, aktyorlarnıñ bir qısmı narazılıq bilidirip, teatrnı terk ettiler ve mustaqil "Altın beşik" teatrını teşkil ettiler. А. Bilalov Qırım teatr erbapları birliginiñ reisi, Halqara teatr institutınıñ (UNESKO) Qırım merkezi prezidenti, "Qırım gemisi" Halqara teatr festivaliniñ (UNESKO) esasçısı ve baş direktotrı. 2010 s. Ukrayina Prezidenti yanındaki medeniyet ve maneviyet meseleleri boyunca Milliy şuranıñ terkibine kirdi. Taras Şevçenko adına Milliy mükâfat Komitetiniñ azası. "Güzel Qırım" (2001 s.) pyesasınıñ müellifi. Belli spektaklleri: "Avdet" (T. Aleksandrovnen müellifdeşlikte, 1991), A. Şaginyannıñ "Аldar" (1992), A. Çehovnıñ "Yübiley" (1993), Y. Bolatnıñ "Mıshor qızı" (2001). Ukrayinada nam qazanğan medeniyet hadimi (2001); Ukrayinada nam qazanğan sanat erbabı (2006); Ukrayina Prezidentiniñ teşekkürnamesinen (2001, 2005) ve Panas Saksaganskiy adına mükâfatınen taqdirlendi (2014).