Крим під Російською окупацією 3986 день
Вся Україна у вогні 1061 день

İlk qışnıñ 26

 

1917 s. Bağçasarayda qırımtatar halqınıñ I Qurultayında Qırım Halq Cumhuriyeti Anayasasınıñ (Esas Qanun) metini qabul etildi.

O, 18 maddeden ibaret edi. Esas maddelerden biri — erkekler ve qadınlarnıñ müsaviy olması edi. Bunıñ neticesinde qadınlar saylavlarda rey bermege ve erkelernen beraber milliy parlamentke kirmege aq qazandılar. Anayasanı ayatqa tatbiq etmek içün Qurultay Noman Çelebicihan reberliginde Direktoriy — milliy ükümet teşkil etti. Onıñ terkibi 5 direktor — prezident, tış işleri ve arbiy işler ministri, tasil ministri, maliye ve vaquflar ministri, din işleri ministrinden ibaret edi.

 

1888 s. Romanyanıñ Qavaqlar köyünde şair, naşir, maarifçi, alim, faal cemaatçı
Şevqiy BEKTÖRE doğdı (26.12.1888–18.12.1961). Stalin repressiyasınıñ qurbanı.

1909 s. ilk kere Qırımğa keldi. 1918 s. Quru-Özen köyünde (Aluşta) mektep açtı ve ocalıq yaptı. 1918–1919 ss. elyazma şeklinde "Şar-şur" mecmuasını azırlap, Quru-Özen sakinleri arasında darqata. 1920 s. Aqmescitte "Ergenekon" adlı ilk şiiriy cıyıntığı; 1923 s. "Tatarca sarf ve nahv"; 1925 s. "Tatar elifbesi"; 1927 s. Aşhabadda "Türkmen tiliniñ sarfı" kibi kitapları neşir etildi. 
1924 s. Bakuda ötkerilgen türkşınaslar syezdinde iştirak etti. Bu syezdde arap elifbesinden latin elifbesine keçmek qararı alınğan edi. 1932 s. Milletçilikte qabaatlanıp, 10 yıl qattı rejimli apis cezasına üküm etildi. Azatlıqqa çıqqan soñ 1948 s. qadar Yañıyol şeerinde (Özbekistan) yaşadı. Aynı şu senede türk vatandaşlığını almaq areketleri içün tekrar yaqalandı ve Sibirge sürgün etildi. 1956 s. Türkiye elçihanesiniñ qol tutuvınen azatlıqqa çıqarıldı ve İstanbulğa qaytmağa muvafaq oldı. 1965 s. Türkiyede Ş. Bektöreniñ "Volga qızıl aqarken" adlı hatırlavları ayrı kitap olaraq neşir etildi. Türkiyede vefat etti.

 

1935 s. Qırımnıñ Ay-Vasil köyünde alim, siyasetçi, qırımtatar halqı Meclisiniñ azası, 
II çağıruv Qırım Yuqarı Şurasınıñ vekili (1994–1998) Halil MUSTAFAYEV (26.12.1935–08.2000) doğdı.

1944 s. sürgün etilgen soñ Tacikistanda yaşadı. 1968–1991 ss. — ilmiy hadim, Tacikistan SSR İA İqtisat institutınıñ sektor müdiri olıp çalıştı. İqtisat ilimleri namzedi. 1991 s. Qırımğa qayttı. 1994–1998 ss. II çağıruv Qırım Yuqarı Şurasınıñ vekili, Qırım YŞ iqtisadiy ve maaliyeviy-byüjet siyaseti boyunca Daimiy eyeti reisiniñ müavini. Qırımtatar halqı Meclisiniñ azası. Aqmescitte vefat etti.