Orta küznıñ 16
1907 s. Ukrayinanıñ Borisovka köyünde ukrayin sovet uquq qoruyıcısı,
dissindent, general-mayor Petro GRİGORENKO (16.10.1907–21.02.1987) doğdı.
Helsinki birliginiñ Moskva ve Ukrayina teşkilatçı-azası.
1939 s. Halhin-Golda cenkleşti. Ekinci cian cenki başlanğanda Uzaq Şarqta hızmet ete edi. 1943 s. Almaniyağa ve onıñ ittifaqçılarına qarşı cenkleşti, Karpatnı azat etüvde iştirak etti. 1956 s. general-mayor rütbesine nail oldı. 1961 s. P.Grigorenkonıñ dissidentlik faaliyetiniñ başlanuvdır. Yañı şahısqa tabınuvğa yol bermemege çağırğanı içün tenqit etile, akademiyadan çıqarıla ve Uazaq Şarq arbiy okrugına yollanıla. 1963 s. küzünde P. Grigorenko dostları ve oğullarınen beraber "Leninizmni tiklev içün küreş birligi"ni qura. 1964 s. kiçik qış ayınıñ 2-sinde onı Habarovskta yaqalaylar ve uçaqta Moskvağa ketireler. Partiyadan çıqaralar, general rutbesinden, cenkâver mükâfatlarından ve nefaqadan marum eteler, ruhiy hasta olğanını tasdiqlap, mecburiy tedaviylenmek içün mahsus ruhiy hastahanege yatırtalar. Hruşovnıñ istifasından soñ P.Grigorenkonı hastahaneden çıqaralar, amma arbiy rutbesi qaytarılmay.
P.Grigorenko qırımtatarlarnı vatanına qaytaruv areketiniñ faal iştirakçilerinden biri ola. 1969 s. quralay ayında onı ekinci kere yaqalaylar. Kene cezalandırıcı şifakârlarnıñ eline tüşe. Beş seneden soñ halqara narazılıq kampaniyasınıñ basqısı astında onı çıqarmağa mecbur olalar. 1976 s. Moskva Helsinki gruppasınıñ tesisçisi ola, bir qaç aydan soñ Ukrayina Helsinki gruppasını teşkil etüvde iştirak ete.
1977 s. oña AQŞ-da ameliyat yaptırmağa izin bereler. Tedaviylenüv devrinde onı sovet vatandaşlığından marum eteler ve qaytmasını yasaqlaylar. Dissident Qoşma Ştatlarda siyasiy sığınaq ala. İnsan aqları aqqında maruzalar oquy, çeşit halqara forumlarda iştirak ete. Özüniñ dissidentlik faaliyetine bağışlanğan "Gizlenmede tek sıçavullarnı rastketirmek mümkün" adlı hatıralarını yazdı. Nyü-Yorkta vefat etti. Muqaddes Andrey adına ukrayin qabristanında defin etildi.
1853 s. Qırım (Şarqiy) cenki başlanğan edi.
Rusiye imperiyasına qarşı Osmanlı imperiyasınıñ Büyük Britaniya, Frenkistan ve Sardiniya qırallığınen ittifaqdaşlıqta alıp barğan cenki. Er eki taraf Yaqın Şarqta ve Balqanlarda ükümran olmaq içün küreşken edi. Cenkniñ başlanmasına Rusiye askerleriniñ Moldova qırallığını ve Valahiyanı basıp alması sebep olğan edi. Cenk Rusiye imperiyasınıñ mağlübiyeti ve Parij tınçlıq añlaşmasınen tamamlanğan edi. Añlaşmağa köre Rusiye Qara deñizge arbiy flotını kirsetmek ve qalelerden faydalanmaq aqqından marüm etilgen edi. Rusiye imperiyası Moldova qırallığı, Valahiya ve cenübiy Bessarabiyadan vazgeçkenini açıq bildirdi. Rusiye imperatorı Osmanlı imperiyasınıñ hristianlarını himayesi astında tutuvdan marüm etilgen edi. Cenkniñ kene bir sebebi — Rusiye akimiyetiniñ qırımtatarlarnıñ ananeviy ayat tarzına basqı yapması ve bunıñ neticesinde Osmanlı topraqlarına yapılğan icret dalğası olğan edi. Qırımnı 150 biñ adam terk etmege mecbur olğan edi.