Qara qışnıñ 20

1991 s. Qırımnıñ statusına dair referendum keçirildi.
Neticede 1991 s. kiçik aynıñ 12-de Qırım vilâyeti Ukrayina SSC terkibindeki Qırım Muhtar Sovet Sotsialistik Cumhuriyetine çevirildi.

Referendumnıñ maqsadı, Ukrayina terkibinde territorial muhtariyetni meydanğa ketirmek edi. Milliy-territorial statusnı talap etken qırımtatarlar bunı Qırımnıñ temel halqınıñ qanuniy aq-uquqlarınıñ körmemezlikke uruv kibi tanıdılar ve referendumda iştirak etmeyceklerini ilân ettiler. Ancaq Ukrayina SSC Yuqarı Şurasınıñ ekseriyetini teşkil etken kommunistler Qırım referendumınıñ neticelerini qanuniy alğa ketirdi: 1991 s. kiçik aynıñ 12-de Ukrayina SSC Yuqarı Şurası 1992 s. kiçik aynıñ 26-nace faaliyet kösterecek "Qırım Muhtar Sovet Sotsialistik Cumhuriyetini ğayrıdan tiklev aqqında" qanunını qabul etti.

1995 s. Gaagada Temsil etilmegen halqlar ve milletler teşkilâtınıñ (THMT) IV Baş assambleyası başlandı.

Assambleyada çeşit devletlerniñ ükümetleri ve parlamentleri adına qırımtatarlarğa uquqiy ve iqtisadiy yardımnıñ kerekliligine dair Muracaat qabul etildi. THMT bütün dünyada temsil etilmegen ve marginalleşken halqlarnı quvetleştirmek ve olarnıñ öz-özüni belgilev aqqlarını qorçalamaq maqsadınen resmiy olaraq 1991 s. kiçik ayında Gaagadaki Barışıqlıq sarayında teşkil etilgen edi. THMT-nıñ teşkil eticileri arasında qırımtatarlar da bar edi. Al-azırda Qırımnıñ temel halqı THMT-da saylanılğan temsilcisi olğan Milliy Meclis tarafından temsil etilmektedir.