Qara qışnıñ 15

1871 s. Ukrayinadaki Volodımır-Volın şeerinde tarihçı, yazıcı ve terciman,
şarqşınas, tilşınas, alim, orientalist, çoq til bilgen adam,
Ukrayina ilimler akademiyasını (1918) teşkil eticilerinden biri
Agatangel KRIMSKİY (15.01.1871–25.01.1942) doğdı.
Stalin zulumınıñ qurbanı.

Ukrayina ilimler akademisiyasınıñ akademiklerinden ve teşkilâtçılarından biri, Ukrayinada ilmiy şarqşınaslıq mektebiniñ qurucısı edi. Vizantiya yazısını ve onıñ Ukrayinağa tesirini ögrengen komissiyanıñ teşebbüsçisi ve yolbaşçısıdır. Canlı ukrayin tili luğatınıñ tertip etilmesinen oğraşqan komissiyanıñ yolbaşçılığını yaptı (1918–1930). Şarqşınaslıq, ukrayinaşınaslıq, tarih, etnografiya ve folklor boyunca bir sıra eserniñ müellifidir. Cemi olaraq 1000 yaqın monografiya, maqale ve derslik yazdı. Luğat ve cıyıntıqlarnıñ ilmiy muarrirligini yapa edi. Taras Şevçenkonıñ eserlerini türk tiline tercime ete edi. 60 qadar til ögrengen. 1970 s. Krımskiyniñ adı UNESCO Baş assambleyasınıñ XVI oturuşında qabul etilgen dünyanıñ meşur erbapları cedveline kirdi.

1941 s. oraq ayınıñ 20-de İçki işler halq komissarlığı (NKVD) tarafından yaqalandı. 1942 s. qara qış ayınıñ 25-de Qazaqıstanda, Kustanay şeerindeki apishane hastahanesinde vefat etti.

1879 s. tarihçı-atiqiyatçı, şarqşınas, yazıcı, şair, gazeteci, tilşınas, çoq til bilgen adam,
etnograf, edebiyatşınas, oca, qırımtatar medeniy ğayrıdan tiklevniñ erbabı
Osman AQÇOQRAQLI (15.01.1879–17.04.1938) doğdı.
Stalin zulumınıñ qurbanı.

1917–1918 s. qırımtatar halqınıñ I Qurultayı vekili. Şarqşınaslıqnıñ yañı yönelişi olğan qırımtatarşınaslıqqa temel qoyğan insanlardan biridir. Beraberlikte "Terciman" gazetini derc etken İsmail Gaspıralınıñ ev-müzeyini açıp, idare etti.

Qırımtatar ordusınıñ Bogdan Hmelnitskiyge yardım seferine bağışlanğan tarihiy-edebiy abideni — Can-Muhammedniñ "Sefername" destanını tapıp çıqardı (1925). Daa bir ilmiy keşfi ise, qırımtatar qabile işaretleri olğan tamğalar edi. 400-ge yaqın tamğa nümünesini topladı, bir tertipke ketirdi ve tasvirledi. "Bağçasaray çeşmesi" muzıkalı dramanıñ müellifidir (1927).

1930-ncı s. başında "milletçilikte" qabaatlandı. 1938 s. çiçek ayınıñ 17-de Aqmescitte qurşunğa tizildi.

1913 s. qırımtatar yazıcısı, jurnalist, ''Azat Qırım" gazetiniñ baş muarriri
Memet SEVDİYAR (kerçek soyadı Müyedinov) (15.01.1913–09.06.1999) doğdı.

Ekinci dünya cenki vaqtında İtaliyağa tüşti, 1948 s. Türkiyege köçip, "Qırım Türkleri Medeniyet ve Yardımlaşuv Dernegi'' teşkil etti. ''Qırım'' mecmuasını (1957–1960) derc etti. 1961 s. Amerika Qoşma Ştatlarına köçti. New Yorkta rus tilinde derc etilgen gazette qırımtatar meseleleri boyunca maqalaler yaza edi. Qırım fondu ile beraber ''Noman Çelebi Cihannıñ Hayatı'' (1972), ''Taşkent davası'' (1976), ''Taban altında tek sıçavullarnı tapmaq mümkün…'' (1981) adlı neşirlerniñ azırlanmasında iştirak etti. ''Qırımtatarlarnıñ etnogenezi aqqında etüdler'', ''Ğurbet yollarında'' şiir cıyıntığını ve başqa eserlerini neşir etti.

1999 s. ilk yaz ayınıñ 9-da Nyü-York şeerinde vefat etti.

1938 s. baytarlıq saasında alim, professor, qırımtatar milliy areketi iştirakçisi,
qırımtatar halqınıñ II Qurultayın vekili
Dilâver MURATOV (15.01.1938) doğdı.

1944 s. mayıs 18-de Özbekistanğa sürgün etildi. Samarkand köy hocalığı institutını bitirdi (1963). Baytarlıq ilimleri doktorı (1984), professor (1989). 1990 s. Qırımğa avdet etken soñ, qırımtatar milliy areketinde faaliyetini devam ettirdi. Qırımtatar halqınıñ II Qurultayı vekili (1991).